Минтимер Шәймиев Зөя утрау-шәһәрлегендә:”Алга таба да темпларны югалтмыйча эшләргә кирәк”

Зөя утрау-шәһәрлегендә “Татар бистәсе” археологик казу эшләре урынында Россия өчен уникаль Агач археологиясе музее ачыла. Бүген проект “Яңарыш” республика фондының халыкара ведомствоара фәнни-методик эксперт советының күчмә утырышында тәкъдим ителде.

Утырыш Зөядә Татарстан Дәүләт Киңәшчесе, “Яңарыш” республика фондының попечительлек советы рәисе Минтимер Шәймиев катнашында һәм Казан федераль университеты ректоры Илшат Гафуров рәислегендә узды.

Очрашуда катнашучыларны “Зөя утрау-шәһәрлегенең Татар бистәсе: объектны музейлаштыру” концепциясе проекты белән ТР ФАның Ш.Мәрҗани исмендәге Тарих институты Милли архиологик тикшеренүләр үзәге мөдире, КФУның археология һәм этнология кафедрасы мөдире Айрат Ситдыйков таныштырды

Зөя, барлыкка килгән вакыттан бирле, төрле халыклар яши торган шәһәр булган, диде докладчы. Нигездә, биредә рус халкы яшәгән. Шул ук вакытта анда татарлар да гомер кичергән.

“Татар бистәсе” археологик казылмалар урынында киләчәктә Зөянең ничек үсеш алуын күзәтергә мөмкин. “Биредә без йортлар, киртәләр нинди булган, кешеләр ни белән шөгыльләнүен күрәбез. Киләчәктә боларны музейда күрсәтә һәм ача алырбыз дип уйлыйм”, - дип билгеләп үтте А.Ситдыйков.

Барлык объектлар да аларны археологлар тапкан урында, музей экспозияциясендә, күрсәтү планлаштырыла “Бу Зөядә элек яшәүчеләр белән бәйле бөтен объектларны тәкъдим итү булачак. Ул ишегаллары, йортлар, мичләр, кораллар”, - дип билгеләп үтте ул.

Утырышта катнашучылар археологик казылма участокларының берсе “Татар бистәсе”н карады, анда XVI гасырда торак объект булган, шулай ук иске агач корылмаларны консервацияләү процессын күрделәр.
“Татар бистәсе” дип билгеләнгән казылмалар урынында берничә дистә музей әйберләре табылган. Алар барысы да эшкәртелә һәм Зөя музеена тапшырылачак. “Татар бистәсе” тирәсендә барган казу эшләре вакытында агач чаңгы, чана һәм, хәтта бияләй дә тапканнар.
“Биредә бик үзенчәлекле катлам, бу сирәк урында була. Монда дымлы катлам, анда органика саклана, агач, тукыма, күн дә череми диярлек. Шуңа күрә бу проект уникаль, биредә барысы да саклана. Археологиядә бу үзенчәлекле катлам формалаша торган бик сирәк урыннар”, - дип аңлатма бирде Айрат Ситдыйков.

Утырышта “Татар бистәсе” археологик казылмаларын музейлаштыру буенча төрле тәкъдимнәр китерелде.

“Зөядә башкарыласы эш күләме зур. Биредә уникаль казылмалар тәкъдим ителә, Татар бистәсенең агач корылмаларын ачтык. Барлык табылган әйберләрне сакларга һәм уникаль Агач археологиясе музеен ачарга кирәк”, - дип билгеләп үтте Минтимер Шәймиев.

“Россиядә мондый музейлар юк. Көнбатыш илләрдә генә очрый. Агач археологиясе – яшь тармак. Хәзер ул үсеш ноктасында һәм фән, музей дөньясында зур кызыксыну уята. Бу өлкәдә Татарстанның “пионер” булуы күңелле хәл”, - дип ассызыклады “Зөя утрау-шәһәрлеге” музее директоры Артем Силкин.

Утырышта катнашучылар Зөядә остаханәләр комплексында булдылар.